Στον επαγγελματικό αθλητισμό, όπου πλέον είναι όλα ποσοτικοποιημένα και υπάρχουν νούμερα, στατιστικές και μετρήσεις για τα πάντα, παρατηρείται κάποιες φορές αντίφαση ανάμεσα σε «αυτό που λένε οι αριθμοί» και σ’ αυτό που μπορεί να δει το μάτι μες στο γήπεδο. Μια τέτοια μοιάζει να είναι και η περίπτωση των Τεχνικών Προγραμμάτων (Τ.Π.) του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Το Τ.Π. του 2023 (ο προγραμματισμός και ο οικονομικός σχεδιασμός των τεχνικών έργων στον Δήμο με άλλα λόγια) προσπαθεί να κρύψει πίσω από τεχνητά φουσκωμένα νούμερα (από τα συνολικά 37,4 εκατομμύρια ευρώ του 2022, πηγαίνουμε στα 47,7 εκ. για το 2023) το ελλειμματικό και προβληματικό όραμα που διαθέτει για την πόλη.
Ας δούμε μερικά σημεία (μη) δημιουργικής λογιστικής από ένα Τ.Π. που δίνει μια έντονη αίσθηση προεκλογικού φυλλαδίου:
- Τα προϋπολογισμένα ποσά του Τ.Π. του 2022 είχαν μια απορρόφηση μικρότερη του 25% τελικά. Αυτό όμως σημαίνει πως από το (αυξημένο) συνολικό ποσό που προβλέπεται για το 2023, τα σχεδόν 30εκ. € είναι μεταφερόμενες προβλέψεις από την προηγούμενη χρονιά. Αφορούν δηλαδή έργα που δεν ολοκληρώθηκαν ή δεν προχώρησαν καθόλου. Αν μάλιστα δούμε αναδρομικά και τα προηγούμενα Τ.Π. θα παρατηρήσουμε ότι το μοτίβο της μεταφοράς από χρονιά σε χρονιά κάποιων έργων και της αντίστοιχης χρηματοδότησής τους είναι σταθερό (και δεν περιορίζεται καν στη διοίκηση Ζέρβα). Η επαναλαμβανόμενη όμως εξαγγελία μέσω του Τ.Π. κάποιων έργων δεν αποτελεί λόγο για θριαμβολογίες -το αντίθετο: είναι δείγμα αποτυχίας και η διοίκηση θα πρέπει να εξηγήσει γιατί αυτά τα έργα δεν προχώρησαν.
- Το παραπάνω γίνεται ακόμη χειρότερο, καθώς παρατηρούμε εύκολα πως μέσα σε αυτά τα μεταφερόμενα ποσά (των συνεχιζόμενων, όπως ονομάζονται, έργων) εντάσσονται οι ενδείξεις για τις μελέτες κι εργασίες πυρασφάλειας και συντήρησης σε σχολεία, για την ενεργειακή αναβάθμιση σχολικών συγκροτημάτων, την αναβάθμιση παιδικών χαρών, αποκαταστάσεις δρόμων και πεζοδρομίων, εγκαταστάσεις ηλεκτροφωτισμού -έργων δηλαδή που ανήκουν στον σκληρό πυρήνα του τι χρειάζεται μια πόλη για να παραμείνει λειτουργική και που η καθυστέρηση στην ολοκλήρωσή τους καθιστά υπόλογη τη διοίκηση.
- Στο Τ.Π. του 2023 εξαφανίζεται οτιδήποτε αφορούσε την Πλατεία Ελευθερίας ή το Μουσείο Ολοκαυτώματος. Ειδικά για την πλατεία, ο εμπαιγμός από τη μεριά της διοίκησης Ζέρβα είναι πλέον προκλητικός -σταμάτησε έναν υφιστάμενο σχεδιασμό για να προχωρήσει κάποιος άλλος που τώρα φαίνεται πως αποσύρθηκε οριστικά. Η τελική εικόνα της πλατείας-πρόχειρο πάρκινγκ θα είναι ίσως και η πιο χαρακτηριστική της διοίκησης αυτής -μεγάλα λόγια, παρωχημένα σχέδια, κανένα αποτέλεσμα.
- Τα θέματα των δημόσιων χώρων, του αστικού πρασίνου, της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, της προώθησης των εναλλακτικών στο Ι.Χ. μέσων μεταφοράς (ΜΜΜ, ποδήλατο), της διαχείρισης των απορριμμάτων είναι ψηλά στην ατζέντα οποιασδήποτε πόλης προσπαθεί να συμβαδίζει με το παρόν της κλιματικής κρίσης, της ποιότητας ζωής, της υγείας κι ευεξίας των δημοτών και δημοτισσών. Η Θεσσαλονίκη της διοίκησης Ζέρβα δεν είναι μια τέτοια πόλη προφανώς. Χαρακτηριστικά για το 2023, προβλέπεται (από συνεχιζόμενο μάλιστα έργο) ένα ποσό των 44 χιλιάδων μόλις ευρώ για συντήρηση κι επέκταση ποδηλατοδρόμων, η χρηματοδότηση της Διεύθυνσης Πρασίνου αφορά ένα περιορισμένο ποσό κι αποκλειστικά την αποκατάσταση δενδροδόχων, ενώ η αντίστοιχη της Διεύθυνσης Ανακύκλωσης και Συστημάτων Κυκλικής Οικονομίας περιέχει 146 χιλιάδες ευρώ για μια μελέτη στον ΣΜΑ (όση σχέση έχει αυτό με τον τίτλο της Διεύθυνσης αυτής). Ανεξάρτητα πώς προτιμά να το πει κανείς (βιώσιμη, ανθεκτική, πράσινη, φιλική προς τους/τις κατοίκους της), σίγουρα η Θεσσαλονίκη δεν έχει σχέδιο να γίνει μια τέτοια πόλη.
- Κι ένα τελευταίο, καθώς το βλέπουμε να γίνεται σημαία στην προεκλογική χρονιά που ήδη διανύουμε: στα νέα έργα προβλέπεται ένα όντως σημαντικότατο ποσό (10 εκ. ευρώ) για τη δράση «Παρεμβάσεις Αστικής Αναζωογόνησης για την Οικονομική Ανασυγκρότηση τοπικών εμπορικών οδών σε όλες τις Δημοτικές Κοινότητες του Δήμου Θεσσαλονίκης», το οποίο δεν είναι βέβαια καν κάποια έμπνευση της δημοτικής αρχής, αλλά η τοπική εφαρμογή ενός συνολικότερου σχεδίου του Ταμείου Ανάκαμψης. Η διοίκηση έχει δείξει πολλάκις ότι διαθέτει μια στρεβλή αντίληψη για την έννοια του δημόσιου χώρου -ο χωρίς εμπορικές εκμεταλλεύσεις δημόσιος χώρος πρακτικά δεν την ενδιαφέρει, τον αντιλαμβάνεται ως σπαταλημένη έκταση. Δεν είναι τυχαίο που το (πιθανό) έργο-προμετωπίδα για την όποια συνέχειά της αφορά παρεμβάσεις σε εμπορικές οδούς. Έχουμε κάθε λόγο να επιφυλλασσόμαστε για το περιεχόμενο των παρεμβάσεων, αφού η τάση για αναπλάσεις βιτρίνας, για περισσότερο φαίνεσθαι και ελάχιστη ουσία, για εργασίες που γεμίζουν το μάτι και ανακουφίζουν πρόσκαιρα (όπως η υπογειοποίηση κάδων ή οι συνηθισμένες αναπλάσεις που δίνουν μια ψευδαίσθηση ανανέωσης και τακτοποίησης, χωρίς να έρχονται αντιμέτωπες με δομικά προβλήματα) είναι σαφής. Το πρόβλημα με αυτές τις παρεμβάσεις, όμως, δεν περιορίζεται δυστυχώς απλά στο ότι δε βελτιώνουν αυτά που υπόσχονται στον βαθμό που υπόσχονται, αλλά ότι επιτείνουν θέματα που η ρίζα τους είναι η κοινωνικά και ταξικά μεροληπτική στάση των διοικήσεων: πρώτα και πάνω από όλα η επιχειρηματικότητα, η εξυπηρέτηση της αγοράς, του τουρισμού, του επισκέπτη της πόλης που φαντασιωνόμαστε συλλογικά ότι θα ξοδέψει τοπικά. Όσο αυτό γίνεται χωρίς αντισταθμιστικές ενέργειες για το κοινωνικό εισόδημα, την πρόσβαση των δημοτών και δημοτισσών σε κοινωνικές υπηρεσίες, χωρίς παρέμβαση μεγάλου βεληνεκούς για τη συγκράτηση του κόστους της κατοικίας, για τη βελτίωση της αστικής κινητικότητας, για την προτεραιοποίηση της δημιουργίας και της φροντίδας των πραγματικά δημόσιων χώρων (αυτών που δεν παράγουν εμπόρευμα, αλλά μόνο τη χαρά και την ευεξία του χασομεριού), η πόλη θα γίνεται πιο γκρίζα κι αβίωτη κι αυτό δε θα μπορεί να κρυφτεί από 5 καλοφωτισμένους και καλοσυγυρισμένους εμπορικούς δρόμους.
Η Πόλη Ανάποδα – Δύναμη Ανατροπής στον Δήμο Θεσσαλονίκης